Eglwys Llandwrog
Enwyd yr eglwys ar ôl Sant Twrog, uchelwr â chysylltiadau efo Sant Beuno. Codwyd
yr eglwys gyntaf tua 550AC. Cuddwyd y rhan fwyaf o
olion yr hen safle gan yr eglwys bresennol a adeiladwyd
ym
1857 gan yr Arglwydd Newborough, y tir-feddianwr ym
Mhlas Glynllifon, fel canolbwynt i’r pentre' newydd
ar gyfer
ei weithwyr.
Yn yr un modd ag eglwys
goleg, mae nifer o’r eistedleoedd yn wynebu ei gilydd
fel yng Nghapel
San Steffan, Westminster a sefydlodd wedyn batrwm
i Dŷ’r Cyffredin a Thŷ’r Arglwyddi presennol. Gwylmabsant
Sant Twrog yw 26 Mehefin neu 15 Awst.
Y mae tŵr Eglwys Llandwrog yn 291 troedfedd o uchder.
Yng nghysgod y tŵr ar yr ochr agosaf i’r môr
mae carreg fedd Ellis Wyn o Wyrfai, bardd llenor
a chlerigwr, 1827-1895.
Mae’n llechen anferth a thrwchus – yn
wir, hon yw’r fwyaf yn y fynwent gyda cherflun
o Delyn a dwy genhinen arni. Yn ôl yr hanes mae’r
llechen wedi ei chludo o Foel Tryfan yn ol dymuniad
Ellis Wyn ei hun.
Dyma’r geiriau arni:
Dwsmel Dwsmel
Mae rhyw seiniau
Dwsmel seiniau
Gwlad yr hedd
Er mwyn cael gair
O dragwyddoldeb
Rho dy glust
Wrth ddrws y bedd
|
