Hanes Dyffryn Nantlle

Rhyd Ddu

 
 
 

T.H. Parry Williams ~ 1887-1975

T.H. Parry WilliamsFe'i adnabyddir fel 'bardd y gadair a'r goron ac ysgolhaig' - cafodd ei addysgu yn Ysgol Rhyd Ddu; Coleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth; Rhydychen; Freiburg; a Sorbonne.

Llun: T.H. Parry Williams.

Mab i ysgolfeistr yn Rhyd Ddu, Sir Gaernarfon oedd Thomas Herbert Parry-Williams. Daeth yn adnabyddus yng Nghymru pan enillodd y goron a'r gadair yn yr un flwyddyn yn Eisteddfod Wrecsam yn 1912. Ail-adroddodd y gamp yma dair blynedd yn ddiweddarach yn Eisteddfod Bangor 1915.

Erbyn hyn mae llawer yn ei gofio gan lawer fel awdur y gerdd Hon, ond roedd yn ysgrifwr ac ysgolhaig nodedig hefyd.

Graddiodd yn y Gymraeg yn 1908 ac yna mewn Lladin yn 1909 ym Mhrifysgol Cymru, Aberystwyth, cyn mynd ymlaen i astudio ieithyddiaeth gymharol ym Mhrifysgol Rhydychen, Freiburg a'r Sorbonne ym Mharis.

Rhwng 1914 a 1919, roedd yn ddarlithydd yn Adran y Gymraeg, Prifysgol Aberystwyth, cyn ymddiswyddo yn ystod y Rhyfel Mawr oherwydd ei gredôau heddychlon. Trodd ei gefn ar y celfyddydau ac aeth i astudio Meddygaeth am gyfnod, a dylanwadodd hyn ar lawer o'i waith diweddarach, er mai ei fro enedigol yn Eryri oedd y dylanwad mwyaf ar ei waith.

Serch hynny, dychwelodd i Aberystwyth yn fuan wedyn pan gafodd ei benodi i Gadair y Gymraeg yn y Brifysgol ac yno y bu'n gweithio hyd ei ymddeoliad yn 1952.

T.H. Parry Williams a'i Fotobeic
Llun: T.H. Parry Williams gyda'i feic modur 'KC 16' (16 Mai 1920)
© Archifdy Caernarfon, Gwasanaeth Archifau Gwynedd Linc allanol: Agorir mewn ffenestr newydd | Cedwir pob hawl

Gwnaeth y soned yn fesur poblogaidd drwy ei farddoniaeth, fel y gwnaeth ei gefnder, R. Williams Parry, hefyd. Ond roedd T.H. Parry Williams hefyd yn feistr ar yr ysgrif fer, a defnyddiai deitlau annisgwyl weithiau fel Boddi Cath, Prynu Conceri ac Appendicitis. Cyhoeddodd hefyd gyfrolau ysgolheigaidd fel The English Element in Welsh (1923) a sawl astudiaeth barddonol.

Bu farw yn 1975 yn 87 mlwydd oed, yn ei gartref yn Aberystwyth.

Ychydig o'i Gerddi

  »»  Llyn y Gadair

  »»  Yr Esgyrn Hyn

  Iaith HyperText Markup (HTML) 4.01 Transitional Dilys Cydymffurfiad Level A efo canllawiau WCAC 1.0 y W3C Cascading Style Sheets (CSS) Dilys